Er was goed nieuws op het symposium ‘Duurzame kansen voor ons pensioen’ dat vorige maand door CMHF en ABP georganiseerd werd. “We hebben alle tools om tot een duurzame samenleving te komen, het gaat alleen nog om het toepassen ervan”, stelde professor Climate Design & Sustainability Andy van den Dobbelsteen (TU Delft).
Aquathermie
Ideeën om tot een duurzaam Nederland te komen, had professor Climate Design & Sustainability Andy van den Dobbelsteen genoeg, zo bleek tijdens zijn presentatie op het CMHF/ABP-symposium aan zijn eigen TU Delft. “Hemelwater langer vasthouden en via aquathermie gebruiken om in de zomer steden te koelen. Het lozen van ‘restwarmte’ belasten. Verticale zonnepanelen aan muren plaatsen, zodat je er ook in de winter wat aan hebt. In je privéleven en op je werk kiezen voor circulair. Alleen zaken doen met bedrijven die hun eigen producten terugnemen. Portiekflats renoveren en ‘optoppen’ met woningen en kleine energiecentrales. Energiepositieve nieuwbouw, zoals we hier op de campus proberen te doen. Minder vlees en zuivel consumeren. Alles wat je bouwt ook weer kunnen ontmantelen en hergebruiken. Wat heb je nu aan een goed pensioen als de aarde onleefbaar wordt?”
Drie graden
Minder goed nieuws had professor Van den Dobbelsteen ook. “Zelfs als we de CO2-uitstoot nu naar nul brengen, gaan we nog 75 jaar last hebben van alles wat al uitgestoten is. Het is in Nederland nu drie graden te warm, twee door klimaatverandering, één door warmtelozingen. Het voorlopige record is gemeten in Gilze-Rijen: 40,7 graden.”
Scan
Samenwerking met pensioenfondsen zag professor Van den Dobbelsteen wel zitten. “Jullie maken meer kosten als jullie moeten investeren in kleine innovatieve bedrijven. Kom maar naar ons voor een scan van die bedrijven.”
TCO2
Youri de Koomen, penningmeester van de Jonge Klimaatbeweging, ging tijdens zijn presentatie in op het begrip TCO2: Total Cost of Ownership én CO2-prijsverwerking. Ook hij stelde vast dat de kennis om klimaatneutraal te worden er inmiddels is. “Het gaat om de politieke wil.” Hij pleitte voor een ‘generatietoets’ bij nieuw beleid en wilde jongeren bij besluitvorming betrekken. “Dat betekent niet dat je minder goede bestuurders krijgt, zoals nog wel eens wordt gezegd. Het betekent dat je er een perspectief bij krijgt.”
Oliebedrijven
ABP-bestuurder Dominique Dijkhuis introduceerde zichzelf en haar collega Anne Gram als de ‘eco women’ in het ABP-bestuur. “Een goed rendement moet financieel én maatschappelijk verantwoord zijn. Wij zijn een lange termijn belegger en hebben dus een lange termijn visie. Bij oliebedrijven gaat de winst naar hen en hun aandeelhouders en de schade gaat naar mens en milieu. Daar willen we niet meer in investeren. Er werken nog mensen bij dat soort bedrijven omdat ze te hoge lonen betalen. Als straks hun winsten lager worden, is dat bedrijfsmodel niet meer rendabel. Los daarvan pleiten wij ook voor meer regelgeving waar bedrijven zich gewoon aan moeten houden, een veel hogere CO2-belasting bijvoorbeeld.”
Paneldiscussie
Tijdens een paneldiscussie ging het gesprek verder, met zowel deelnemers die al eerder gesproken hadden als nieuwe sprekers. Enkele citaten:
– “Investeren in kleine bedrijven, betekent kleinere investeringen, ’tickets’ in ons jargon. Je moet daarbij veel aandacht voor ‘governance’ hebben, net als expertise om de techniek te begrijpen, de kasstroom te voorspellen en risico’s op een andere manier te beoordelen.”
Dominique Dijkhuis, ABP-bestuurder
– “Alle pensioenfondsen waar ik bij betrokken ben, zoeken naar een positieve invloed op de wereld en kijken anders dan vroeger naar wat ‘stranded assets’ kunnen worden, investeringen die volledig afgeschreven moeten worden.”
Anne Gram, ABP-bestuurder
– Kunnen pensioenfondsen niet samenwerken met regionale en provinciale ontwikkelingsfondsen, die vaak werken met tickets tussen een half miljoen en tien miljoen euro? Die hebben al expertise over kleinere innovatieve bedrijven.”
Dirk van Meer, CEO van CORE, een studententeam dat bedrijven helpt om innovatieve recycling technieken te ontwikkelen.
– “We zijn dertien jaar met de directie van Shell in gesprek geweest. Ze gaan niet veranderen, was onze conclusie. Dus zijn we eruit gestapt. Het is ook makkelijker voor een bedrijf om haar processen te veranderen dan het product dat je maakt. Duurzamer worden, is makkelijker voor Heineken dan voor Shell. Het is overigens een fabeltje dat ‘fossiel’ zo’n goed rendement geeft. Het laatste jaar was goed voor hen, dat wel. Maar de afgelopen vijftig jaar dus niet.”
Anne Gram, ABP-bestuurder
“Over twintig tot dertig jaar heeft iedereen last van de effecten van klimaatverandering. Dan zijn dure en zeer ingrijpende maatregelen nodig. Winstgevende bedrijven worden dan ineens ‘stranded assets’.”
Youri de Koomen, penningmeester Jonge Klimaatbeweging
“Als je jongeren wilt betrekken bij bijvoorbeeld pensioenfondsen, zou je ook kunnen kijken naar wat je kunt doen op het vlak van beloning en opleiding…”
Youri de Koomen, penningmeester Jonge Klimaatbeweging
RTL-tuinman
Het symposium werd afgesloten door ‘de groenste tv-tuinman van Nederland’, bekend van zijn RTL4-programma Eigen Huis & Tuin, dat steeds ‘groener’ werd. “Vroeger moest je bij het autorijden om de twee uur stoppen om de insecten van je voorruit te halen. We spelen een gevaarlijk spelletje dat dat nu niet meer moet… Bedrijven die nu niet investeren in duurzaamheid, zijn de Nokia’s van de toekomst. Duurzaamheid is een kans. Het ABP heeft als slogan ‘Rendement voor een betere wereld’. Wat als ze dat nu eens zouden aanpakken zoals ze hun investeringen aanpakken?”
Wat hebben de deelnemers geleerd?
“Ik riep altijd: we zullen als mensheid wel op tijd innoveren om klimaatverandering op te lossen en een duurzame samenleving te bereiken. Nu weet ik dus dat we al weten hoe we alle problemen moeten oplossen. Het gaat dus om de vraag: hoe gaan we dat uitrollen? Ik zou graag zien dat pensioenfondsen daarin een positieve rol spelen. En tegelijkertijd goede beleggingsresultaten behalen. Blijkbaar kan dat allebei tegelijk.”
Marc de Natris, voorzitter CMHF
“Het debat over duurzaamheid wordt al snel versimpeld tot ‘goed’ en ‘fout’. Je kunt niet op een knop drukken en in één klap duurzaam zijn. Er zit bij ABP wel een goede strategie achter haar streven naar verantwoord beleggen, dat is goed.”
Fabian Ouwehand, lid van het Verantwoordingsorgaan (VO) van het ABP.
“Ik vond de sprekers heel vernieuwend en heel concreet. De politieke discussie hierover is ontzettend gepolariseerd. Laat politici eens uitleggen wat er allemaal technisch al kan om meer draagvlak te creëren.”
Willy Valckx, lid van het Centraal Bestuur van CMHF en lid van het bestuur van politievakvereniging Equipe
“Ik zag op de website dat dit symposium werd georganiseerd. Ik had weinig inzicht in het beleid van ABP. Nu weet ik meer, al is het allemaal nog ingewikkelder dan ik dacht. En dan al dat jargon… Het ABP is haar beleid serieus aan het aanpassen. Een goede zaak, vind ik. ABP is een grote speler. Ze kunnen partijen een kant op duwen.”
Frits Wannar, lid van vakvereniging De Nieuwe Ambtenaar
Meer zien? Ga naar de fotogalerij hier beneden of bekijk een filmpje (twee minuten) met een sfeerbeeld van het symposium.
